Co zrobić, aby grantów ERC było więcej w polskich instytucjach?

Granty European Research Council to bardzo prestiżowe granty Komisji Europejskiej dla najlepszych naukowców, gdzie jedynym kryterium oceny jest doskonałość naukowa.

Polska w 12 konkursach zdobyła 16 grantów. Jest to bardzo słabe osiągnięcie w porównaniu z krajami zachodnimi, gdzie liczba tych grantów  wynosi średnio kilkaset. Przykładowo Wielka Brytania zdobyła 750 grantów, Niemcy 604, Francja 426, a Austria 114 grantów.

Tak mała liczba polskich grantów wynika, w dużej mierze z małej liczby składanych wniosków do ERC.

Dlaczego tak jest? Jakie bariery instytucjonalne powstrzymują naukowców przed aplikowaniem o granty ERC? Takie pytania zadaliśmy uczestnikom warsztatów „Tworzenie optymalnego środowiska w instytucji do aplikowania o granty ERC”, zorganizowanego 27 września na Politechnice Krakowskiej przez Regionalny Punkt Kontaktowy przy CTT PK oraz Krajowy Punkt Kontaktowy.

W spotkaniu uczestniczyli zarówno naukowcy, jak i przedstawiciele jednostek administracyjnych, którzy wspólnie zastanawiali się co zrobić, aby tych grantów było więcej w polskich instytucjach.

Grupy warsztatowe pracowały nad 4 zagadnieniami:

• kwestie administracyjne, finansowe i prawne podczas przygotowania wniosku;
• kwestie administracyjne, finansowe i prawne podczas realizacji projektu;
• zatrudnianie członków zespołu projektowego;
• wynagrodzenia i strategia rozwoju kadry naukowej.

W ramach powyższych kwestii zostały sformułowane bariery, które zniechęcają naukowców do aplikowania o granty. Najważniejsze z nich to:

• brak konkretnych osób oddelegowanych do wsparcia administracyjnego grantów na etapie przygotowania i realizacji grantów;
• brak biur karier dla naukowców, które wspierałyby rozwój kariery naukowców tak, by ich dorobek był konkurencyjny na tle międzynarodowym, co zapewniłoby im sukces w aplikować o granty ERC;
• niejednorodne regulacje odnośnie wynagrodzeń w różnych programach wsparcia;
• niestabilne prawo.

Idealnym rozwiązaniem byłoby stworzenie specjalnego zespołu opiekunów administracyjno-finansowych, którzy wspierają naukowców na etapie przygotowania i  realizacji grantów ERC. Ujednolicenie organizacyjne pracy takiego zespołu w skali uczelni/jednostki musiałoby być zapewnione odgórnie, poprzez wprowadzenie przez władze jednostek odpowiednich regulaminów, rozporządzeń.

Taka forma współpracy zapewniłaby lepszą komunikację z kierownikami projektów oraz bezproblemowy podział obowiązków. Kwestie wynagrodzeń również powinny być określone przez władze jednostek, tak by naukowcy aplikując o granty wiedzieli, jakie stawki mogą zaplanować w projekcie. Dla skuteczności powyższych regulacji konieczne jest mocne, scentralizowane wsparcie merytoryczne z zakresu realizacji i wymagań konkursowych. Istotne byłoby poszerzenie kompetencji osób, pracujących w takich biurach o umiejętności z zakresu doradztwa personalnego w zakresie kreowania odpowiedniej ścieżki kariery naukowej tak, by była ona konkurencyjna na międzynarodowym tle. Pojawiły się również sugestie zwiększenia wynagrodzeń dla wyspecjalizowanych pracowników administracji, którzy zajmowaliby się kompleksowym wsparciem (rola menedżera projektu).

Na zakończenie spotkania zaprezentowano dobre praktyki z zakresu wspierania naukowców w procesie aplikowania i realizacji grantów ERC. O doświadczeniach lidera wśród polskich jednostek w pozyskiwaniu grantów ERC - Uniwersytetu Warszawskiego opowiedziała pani Diana Pustuła. Następnie pani Anna Dobranowska przedstawiła specjalny program wsparcia dla wybitnych naukowców aplikujących o granty ERC wprowadzony niedawno na Uniwersytecie Jagiellońskim. Dzięki tym działaniom, w ostatnim konkursie Starting Grant 2018 Uniwersytet Jagieloński pozyskał 2 granty ERC.

Powyższe uczelnie prezentują bardzo ciekawe rozwiązania, które z pewnością przyczyniły się do zwiększenia liczby grantów ERC w tych jednostkach. Warto byłoby, aby inne jednostki również opracowały specjalne programy wsparcia podążając za sukcesem wspomnianych uczelni.

Podobne warsztaty będą przeprowadzane w większości polskich miast, aby zebrać jak największą liczbę pomysłów na tworzenie optymalnego środowiska do aplikowania o granty ERC. Konkretne rozwiązania zostaną zarekomendowane do wdrożenia władzom instytucji, aby zachęciły naukowców do aplikowania o bardzo prestiżowe granty ERC.